TRIAGE – Idea
segregacji medycznej
Historia
TRIAGE – z fr. Triage – segregacja, sortowanie.
Pierwsze doniesienia na temat
segregacji medycznej możemy znaleźć około 1797 roku, kiedy Dominique-Jean
Larrey (chirurg w armii Napoleona) jako pierwszy wprowadził na pole walki
ambulanse. Zadaniem ich załóg było odnajdywanie tych rannych, którzy „dobrze”
rokują i mają szanse na przeżycie, a następnie ich szybki transport do szpitala
polowego.
W roku 1846 brytyjski
chirurg John Wilson jako pierwszy opisał zasady segregacji poszkodowanych w
wypadkach masowych dzieląc ich obrażenia na: drobne, poważne i śmiertelne.
W okresie pierwszej wojny
światowej punkty segregacyjne funkcjonowały już dość powszechnie. Trafiali do
nich ranni żołnierze, a lekarz decydował o ich dalszym losie.
Na pierwsze „wytyczne” dotyczące
sposobu segregacji musieliśmy czekać aż do około 1980r, wtedy właśnie zespół
lekarzy ratunkowych Hoag Memorial Hospital w Kaliforni wraz z ratownikami
straży pożarnej Newport Beach opracował system segregacji, który na stałe
wpisał się w działania ratowników na całym świecie.
Obecnie na świecie wykorzystywane
są różne systemy segregacji, jednak wszystkie mają wspólny mianownik – uratować
jak największą ilość poszkodowanych w sytuacji, gdy siły i środki jakimi
dysponujemy są niewystarczające.
Warto zauważyć, że w 1996 roku
Benson wprowadził modyfikację nawrotu kapilarnego na obecność/brak obecności
tętna na obwodzie, co pozwoliło na lepszą segregację poszkodowanych w warunkach
wychłodzenia organizmu.
Obecnie w Polsce zalecany jest
System START i jego dziecięca modyfikacja Jump START (mimo poszukiwań nie udało się jednoznacznie
ustalić, kto wydał to zalecenie), warto też podkreślić, że w Polsce nie
ma jasnych zasad co do wyboru sposobu segregacji osób poszkodowanych. Na chwilę
obecną w Polsce możemy się spotkać z wykorzystywaniem co najmniej kilku modeli
segregacji:
- Oparty
na systemie START (Simple
Triage nad Rapid Treatment) oraz jego modyfikacji pediatrycznej JumpSTART
- Oparty
na ocenie pacjentów na podstawie skali ciężkości urazów : TRTS (Triage Revised Trauma
Score), ISS ( Injury Severity
Score), BTTR ( Baxt Trauma
Triage Rule) itp.
- System
segregacji stosowany przez KSRG (dawniej inny niż system START)
- TRIAGE taktyczny – odwrócony – w ramach TCCC (Tactical Combat
Casualty Care)
System START
Stosowany przez służby
ratownicze. Zakłada nadanie każdemu z poszkodowanych określonego priorytetu
określającego kolejność udzielania pomocy/ewakuacji. Poszkodowani zostają
oznaczeni poprzez nadanie odpowiedniego koloru (czerwony, żółty, zielony,
czarny) w zależności od oceny stanu dokonanej na podstawie prostych parametrów:
możliwość chodzenia, drożności dróg oddechowych, częstości oddechu, czas
nawrotu kapilarnego lub obecność tętna na tętnicy promieniowej, stan
świadomości.
Jak wynika z akronimu START – prosta segregacja i szybkie
leczenie, zakłada ocenę nie dłuższą niż 30 sekund i podjęcie tylko ratujących
życie czynności ratowniczych.
Nadawane kolory oznaczają kolejno:
- Czerwony –
pomoc priorytetowa; ewakuacja,
pomoc medyczna i transport w pierwszej kolejności. Pacjent przy właściwej
opiece medycznej rokuje na przeżycie i powrót do zdrowia.
- Żółty –
pomoc pilna; pacjenci którzy
odnieśli obrażenia i wymagają pomocy medycznej, jednak opóźnienie w jej
wdrożeniu nie zagraża ich życiu. Ich właściwe leczenie powinno rozpocząć
się najpóźniej w pierwszej dobie od zdarzenia.
- Zielony –
pomoc odroczona; są to
pacjenci, którzy przeżyją, niezależnie od rodzaju udzielonej pomocy.
- Czarny –
najniższy priorytet; pacjenci
prawdopodobnie nie do uratowania w danej sytuacji. Pierwotnie poza
założeniem, że poszkodowany nie oddycha po udrożnieniu górnych dróg
oddechowych do tej grupy zaliczano także poszkodowanych z oparzeniami
prawie całej powierzchni ciała, rozległymi zmiażdżeniami, ciężkimi
obrażeniami czaszki z widoczną tkanką mózgową.
W niektórych krajach możemy
spotkać się z kolorem niebieskim. Oznaczać on może pacjentów wymagających
dekontaminacji, w innych przypadkach pacjentów niemożliwych do uratowania w
danej sytuacji w krajach, gdzie kolor czarny oznacza zgon, w TRIAGE wewnątrz
szpitalnym – SOR oznacza czas oczekiwania na badania np. do 240 min.
Zasady określania priorytetów/nadawania kolorów w systemie START przedstawia
diagram:
System JumpSTART
Modyfikacja pediatryczna systemu START ma swoje
podłoże w specyfice pacjenta niepełnoletniego.
Jest to modyfikacja systemu START
przewidziana dla dzieci poniżej 8 roku życia.
Należy pamiętać o trudnościach związanych z prawidłową oceną małych dzieci (płacz, strach, brak możliwości porozumienia się itp.) dlatego w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy dać dziecku wyższy o jeden poziom priorytet w stosunku do tego, który wychodzi ze schematu:
UWAGI
Istotną sprawą jest fakt, aby nie
mylić nadania koloru czarnego jako równoważnego ze stwierdzeniem zgonu. Kolor
czarny jest jedynie nadaniem najniższego priorytetu, stwierdzenie zgonu jest
czynnością administracyjną, która będzie wykonywana po zakończeniu ewakuacji
osób o wyższych priorytetach, dlatego kolor czarny mogą nadawać podczas
segregacji zarówno ratownicy KPP (kwalifikowanej pierwszej pomocy) jak również
ratownicy medyczni.
Segregacji na podstawie
przedstawionych powyżej schematów dokonuje „ratownik” (lekarz, ratownik
medyczny, strażak) lub inna osoba wyznaczona przez kierującego akcją
posiadająca odpowiednie umiejętności nie uwzględniając jakości i ciężkości
urazów, priorytetem jest czas. W trakcie oceny nie podejmuje się medycznych
czynności ratunkowych, z wyjątkiem udrożnienia górnych dróg oddechowych,
ułożenia poszkodowanych w pozycji bocznej (jeżeli są wskazania), tamowania
masywnych krwotoków.
Taki model postępowania niesie ze sobą niestety duży margines błędu, który może
przejawiać się jako:
- Niedoszacowanie –
ilości osób wymagających natychmiastowej pomocy i zakwalifikowanie
ich do niższej kategorii, co może nieść dla tych poszkodowanych tragiczne
skutki.
- Przeszacowanie –
ilości osób wymagających natychmiastowej pomocy i zakwalifikowanie osób z
niższych grup do grupy czerwonej, co może opóźnić udzielenie pomocy
najbardziej potrzebującym.
Należy także pamiętać, że
segregacja jest procesem dynamicznym i wymaga powtarzalności (triage i
re-triage). Dzielimy ją na dwa etapy:
Segregacja wstępna
czy też pierwotna realizowana niezwłocznie po przybyciu na miejsce zdarzenia ma
na celu szybkie wyodrębnienie poszkodowanych, wymagających natychmiastowej
pomocy na miejscu zdarzenia lub pilnej ewakuacji. Wszyscy pacjenci po tym
etapie, trafiający do wyznaczonych punktów medycznych powinni być poddani
ponownej segregacji już w oparciu o skale ciężkości urazów, jakość urazów,
sposobów ich zabezpieczenia itp. O czym mówi rozwinięty/zaawansowany TRIAGE (re-triage).
Stan pacjenta zakwalifikowanego
do którejkolwiek z grup może ulec zmianie i będzie wymagał zmiany priorytetu.
Sposoby oznaczenia pacjentów:
Na świecie istnieje kilka modyfikacji / alternatyw
systemu START
CAREFLIGHT Triage: Opracowany w Australii. Podobny do systemu START, oparty na ocenie funkcji życiowych – możliwości samodzielnego poruszania się, tętna na tętnicy promieniowej, oddechu przy udrożnionych drogach oddechowych.
Triage SIEVE: stosowany w Wielkiej Brytanii i Australii. Opiera się na podobnych założeniach jak START. Ocena pacjentów opiera się na zdolności ich do poruszania się, kontroli podstawowych funkcji życiowych (oddech, perfuzja obwodowa lub częstość pracy serca). Wprowadza jednak pewne modyfikacje: grupa T1 ( kolor czerwony) pomoc natychmiastowa, grupa T2 ( kolor żółty) brak zagrożenia życia, pomoc powinna być udzielona w ciągu czterech godzin, grupa T3 ( kolor zielony) poszkodowani mogą i powinni samodzielnie udać się po pomoc ambulatoryjną. Grupa T4 ( brak oznaczenia kolorystycznego) – minimalne szanse przeżycia i pomoc odroczona do czasu zaopatrzenia poszkodowanych z większym prawdopodobieństwem przeżycia.
Triage SORT: gdzie ocenie podlegają te same parametry
co w omawianej poniżej RTS – ułatwiono w niej jednak system interpretacji; T1 :
1-10 pkt., T2 : 11 pkt., T3: 12 pkt., T4: 0 pkt. – uznane za zmarłe.
Uwzględniając jednak skomplikowaną ocenę (długi czas poświęcony na
poszkodowanego) skala w pierwotnej segregacji jest mało przydatna.
System STM: oparty na trzech parametrach RPM -
Respiratory rate, Puls rate, Motor response
|
Wartość |
Punktacja |
częstość oddechów (/min) |
10-24 |
4 |
częstość tętna (/min) |
61-120 |
4 |
odpowiedź ruchowa |
wykonuje polecenia |
4 |
System kwalifikuje poszkodowanych do jednej z 3 grup 0-4,
5-8, 9-12 pkt – najwyższy priorytet pilności, przy czym poszkodowani z 11-12
pkt powinni być pilnie ponownie ocenieni przez zespół ratownictwa medycznego,
wstępnie zaopatrzeni i jak najszybciej przetransportowanie do docelowego
miejsca zaopatrzenia. Grupa 0-1 pkt to poszkodowani traktowani jak pacjent
czerwony w systemie START.
Rozwinięty/zaawansowany system Start.
Stosowany jest w polowych punktach pomocy tworzonych na miejscu wypadku
masowego, Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych i Centrach Urazowych oraz
uwzględnia różnego rodzaju skale ciężkości urazów.
Przykłady:
Skala oceny ciężkości urazów, RTS (Revised Trauma Score) jest stosowana do określania
stanu zdrowia poszkodowanego i prawdopodobieństwa jego przeżycia.
W ocenie pacjenta uwzględnia się trzy parametry (GCS, SBP, RR) i przekłada ich
wynik na na punkty od 1 do 4.
Skala oceny przytomności |
Skurczowe ciśnienie tętnicze (mmHg) |
Częstość oddechów (’/min) |
Ilość punktów |
13-15 |
>89 |
10-29 |
4 |
9-12 |
76-89 |
>29 |
3 |
6-8 |
50-75 |
6-9 |
2 |
4-5 |
1-49 |
1-5 |
1 |
3 |
0 |
0 |
0 |
Uzyskane punkty za poszczególne składowe mnoży się i dodaje
według wzoru:
RTS = 0.9368 (GCS) + 0.7326 (SBP) + 0.2908 (RR)
gdzie:
GCS – Skala oceny przytomności wg Glasgow
SBP – skurczowe ciśnienie tętnicze
RR – częstość oddechów.
RTS może przyjąć wartości od 0 do 7.8408. Pacjenci z
wartością RTS < 4 powinni być leczeni w centrach urazowych.
Pediatryczna skala ciężkości urazu (Pediatric Trauma Score).
Masa ciała (kg) |
Drożność dróg oddechowych |
Skurczowe ciśnienie tętnicze (mmHg) |
Stan świadomości |
Obecność ran |
Obrażenia układu kostnego |
Ilość punktów |
>20 |
drożne samoistnie |
>90 |
przytomny |
nieobecne |
nieobecne |
+2 |
10-20 |
nie wymaga inwazyjnych metod |
50-90 |
podsypiający |
drobne zranienia |
złamania zamknięte |
+1 |
<10 |
wymaga metod inwazyjnych |
<50 |
śpiączka |
rozległe rany |
złamania otwarte lub mnogie |
-1 |
Zakres punktacji wynosi od -6 do +12 punktów. Wynik 8
punktów i mniej wskazuje na znaczące ryzyko zgonu. Przy liczbie punktów poniżej
0 śmiertelność jest bliska 100%.
Innymi przykładami mogą być ISS- skala ciężkości obrażeń stworzona i dedykowana
dla pacjentów biorących udział w wypadkach komunikacyjnych. W skali brane są
pod uwagę obrażenia pięciu okolic ciała : ogólnie, głowa i szyja, klatka
piersiowa, brzuch, miednica i kończyny. Każdy z urazów oceniany jest w
pięciostopniowej skali. Łączny wynik 6 i powyżej oznacza ciężki uraz który nie
rokuje na przeżycie.
Skala BTTR, która uwzględnia GCS, skurczowe ciśnienie krwi i obecność ran
penetrujących jest wykorzystywana do identyfikacji pacjentów wymagających
zabiegu operacyjnego w trybie ratunkowym.
Podobnych skal oceny ciężkości pacjentów po urazie jest więcej, a o ich
wykorzystaniu stanowią lokalne protokoły postępowania przyjęte w danym SOR bądź
Centrum Urazowym.
System SAVE (Secondary Assessment of Victim Endpoint):
przeznaczony dla długo trwających akcji ratunkowych np.: w katastrofach, kiedy
czas przebywania poszkodowanego w szpitalu polowym jest długi, nawet do kilku
dni. Przykładowe elementy oceny uwzględniane w skali:
- ocena
ciężkości urazów kończyn w skali MESS,
- ocena
GCS,
- obrażenia
brzucha z oporną na leczenie hipotensją,
- urazy
klatki piersiowej z zaburzeniami funkcji życiowych,
- obrażenia
rdzenia kręgowego,
- oparzenia
z mniejszą niż 50% szans na przeżycie,
- poszkodowani
po 60 r. ż. Z urazem inhalacyjnym,
- dorośli
ze współistniejącymi poważnymi schorzeniami,
- nagłe
stany pochodzenia nieurazowego,
- kategorie
specjalne – np. pracownicy ochrony zdrowia z drobnymi obrażeniami, którzy
po prostym zaopatrzeniu mogą wziąć udział w działaniach ratowniczych.
System Start stosowany przez jednostki Krajowego Systemu
Ratowniczo-Gaśniczego
Dziś to już historia. W lipcu 2013 roku, nowe wytyczne nazwane
„Zasadami organizacji ratownictwa medycznego w KSRG” zatwierdzone przez
Komendanta Głównego PSP, ustanowiły sposób prowadzenia segregacji w pełni
zgodny z systemem START. Jednak z uwagi na ciekawą modyfikację jaką pierwotnie
zakładał system, warto o nim wspomnieć.
START u nieprzytomnego pacjenta, który po udrożnieniu dróg
oddechowych nie podejmuje akcji oddechowej zakłada oznaczenie kolorem czarnym
(niemożliwy do uratowania w obecnych warunkach)
START stosowany w KSRG zakładał przydzielenie takiemu pacjentowi koloru żółtego
– pomoc odroczona. Uzasadnieniem takiej modyfikacji jest fakt, że
strażak-ratownik nie może stwierdzić zgonu, dlatego przyjmuje dla
poszkodowanego pomoc odroczoną do momentu zbadania przez lekarza i stwierdzenia
zgonu.
Warto zauważyć, że „ratownik” nadający kolor czarny poszkodowanemu dokonuje
tego wyłącznie na podstawie oceny oddechu bez potwierdzenia zatrzymania akcji
serca. Nie stwierdza zatem zgonu a tylko podejmuje decyzję, że w obecnej
sytuacji pacjent nie rokuje przeżycia. Założenia modyfikacji wynikały zatem z
błędnej interpretacji systemu START.
TRIAGE odwrócony – taktyczny
TCCC – Tactical Combat Casalut Care ( taktyczno bojowa opieka nad
poszkodowanym)
Stosowany w wojsku i jednostkach specjalnych policji , Straży Granicznej i
innych jednostkach o podobnym charakterze które swoje działania mogą prowadzić
na polu walki/ pod ostrzałem.
Ze względu na bezpośrednie zagrożenie życia ratownika, ograniczenia związane z
możliwością badania, jak i ze względu na mechanizm urazu z jakim możemy się tu
spotkać segregacja poszkodowanych na polu walki zakłada inne priorytety.
Badania prowadzone nad rannymi na polu walki (rozpoczęły się od analizy
przypadków 20 żołnierzy USA zmarłych w wyniku obrażeń w walkach w Somalii 1993
roku w Mogadiszu) pokazały, że główną przyczyną „śmierci do uniknięcia”
bo aż w 60% przypadków były krwotoki z kończyn, 33% urazy klatki piersiowej w
tym odma prężna, a niedrożność górnych dróg oddechowych zaledwie 7%. Dane te
pokazują, że schemat ABC standardowo stosowany w ratownictwie cywilnym i oparty
na nim schemat START „nie do końca” sprawdzi się na polu walki. Dlatego też na
potrzeby TCCC stworzono schemat CAB – Circulation – control bleeding, Airway,
Breathing.
Idąc dalej tym tropem TCCC zakłada działanie „ratownika” w trzech możliwych
strefach i w zależności, w której z nich się aktualnie znalazł odpowiedni model
działań:
Care Under Fire – opieka pod ostrzałem.
Priorytetem jest wykonanie zadania więc w pierwszej kolejności udziela się
pomocy żołnierzom, którzy mogą jak najszybciej wrócić do walki aby
minimalizować ryzyko dalszych strat. Działania ratownicze ograniczają się więc
do tamowania krwotoków poprzez bezpośredni ucisk czy stazę taktyczną.
Segregacja w tej strefie nie przewiduje działań takich jak udrożnienie górnych
dróg oddechowych, ocena oddechu czy prowadzenie RKO niezależnie od liczby
ratowników do ilości poszkodowanych. Podstawowym zadaniem dla ratownika jest
eliminacja zagrożenia, ewentualnie ewakuacja.
Tactical Field Care – działania w strefie objętej
bezpośrednim zagrożeniem ponownym ostrzałem - w tej strefie poza tamowaniem
krwotoków ratownik udrażnia drogi oddechowe i ocenia oddech, zabezpiecza rany
klatki piersiowej. W pewnym sensie zaczyna przypominać to standardową procedurę
START, jednak uwzględniając charakter obrażeń, czas do ewakuacji i przekazania
do miejsca właściwego zabezpieczenia, mają niewątpliwie ogromny wpływ na
decyzje ratownika. Należy pamiętać także, iż sytuacja pola walki może szybko
ulec zmianie i powrócić do CUF. W strefie tej przy opóźniającej się ewakuacji
ratownicy w miarę możliwości i posiadanego sprzętu wdrażają inne procedury
medyczne, jednak nie są one już bezpośrednio związane z segregacją pierwotną.
Tactical
Evacuation Care –
ewakuacja z pola walki. Podobnie jak w cywilnym ratownictwie uzależniona
jest od wielu zmiennych. Czasami oparta na reTRIAGE z uwzględnieniami
charakterystyki obrażeń, a czasem względami bezpieczeństwa.
Taki model postępowania może budzić kontrowersje, jednak
uwzględniając podstawowe założenie postępowania na miejscu zdarzeń masowych i
segregacji poszkodowanych:
„dać szansę przeżyć jak największej liczbie poszkodowanych, których można
uratować w obecnych warunkach” wydaje się być jak najbardziej właściwy.
Zainteresowanych tematem odsyłam do coraz bogatszej literatury, jak i szkoleń
związanych z tematem TCCC i medycyną pola walki.
System SALT
- sort,
assess, lifesaving interventions, treatment/transport. Stworzony w USA nowy system segregacji
wstępnej powstał w odpowiedzi na ciągły
rozwój medycyny zdarzeń mnogich/katastrof oraz potrzebę, prostego i
zunifikowanego systemu.
Bazując na wcześniejszych doświadczeniach oraz EBM
(Evidence-Based Medicine) opracowano i zarekomendowano do użytku 08.02.2013
roku.
W ramach SALT mamy dwa poziomy oceny:
- ocena ogólna (uproszczona maksymalnie),
- ocena jednostkowa.
Podział poszkodowanych leżących na machających i
nieprzytomnych w warunkach dużej ilości poszkodowanych umożliwia szybsze
zidentyfikowanie poszkodowanych nieprzytomnych, a tym samym większą szansę na
zakwalifikowanie do grupy czerwonej.
Jak widać na powyższym diagramie dodano element subiektywnej
oceny szans na przeżycie w konkretnej sytuacji, w której aby była obiektywna zalecono
stosowanie skali RTS (Revised Trauma Score).
W podsumowaniu podajemy tabelę porównawczą START oraz SALT.
Poza wyżej wymienionymi modyfikacjami systemu START spotkamy
również zaadoptowany system triageowy do zagrożeń z grupy CBRN (chemicznej, biologicznej, radiacyjnej i nuklearnej).
Grupa ta stanowi duże wyzwanie dla służb ratunkowych. Pomoc
na miejscu takiego zdarzenia wymaga współpracy i koordynacji wielu służb. Dla
ułatwienia i zapamiętania działań, które należy wykonać na miejscu wypadku
można używać skrótu/akronimu DISASTER
(detekcja, incydent- system zarządzania, sprawdzanie, analiza, siły i środki,
triage, ewakuacja, regeneracja).
Ze względu na specyfikę zdarzenia najwyższym priorytetem
jest bezpieczeństwo i zapobieżenie eskalacji zagrożenia. Kierujący działaniami
wyznacza 3 strefy działań:
- niebezpieczna
(hot zone) – w tej strefie tej praktycznie nie są prowadzone żadne działania
medyczne, ratownicy noszą ochronne kombinezony – jeśli tego wymaga sytuacja,
- przejściowa
(warm zone) – znajdują się tu poszkodowani ewakuowani z strefy gorącej oraz
ratownicy dokonujący wstępnej segregacji, którzy również mogą być ubrani w
ochronne kombinezony, tutaj wykonywana jest dekontaminacja*,
- bezpieczna (cold
zone) – strefa zupełnie bezpieczna, udzielana jest pomoc medyczna, prowadzi się
re-triage i przygotowuje poszkodowanych do transportu.
*W przypadku zagrożeń z grupy CBRN potrzebna będzie również
strefa z dekontaminacją (usuwanie substancji szkodliwej). Strefa ta
lokalizowana jest na granicy stref ciepłej i zimnej. Tworzony jest specjalny
ciąg, zwany dekontaminacyjnym.
CBRN wymusza na ratownikach zmiany klasycznych schematów
segregacyjnych, gdyż te mogą zwyczajnie być nieefektywne. Np., zdarzenia
chemiczne to skupienie się przede wszystkim
na niewydolności oddechowej u pacjentów, z kolei przy zagrożeniach
biologicznych to skupianie się na zapobieżeniu epidemii.
IZRAEL
Jednym z najlepiej rozwiniętych krajów pod względem
organizacji służb w przypadku zdarzeń masowych jest Izrael. Z racji sytuacji
geopolitycznej oraz faktu, że Państwo to jest narażone na różnego rodzaju ataki
z praktycznie każdej strony swojego kraju służby wypracowały świetny model
współpracy na miejscu zdarzeń masowych.
System segregacji poszkodowanych oparty jest na nadawaniu
priorytetów (kolorów), ze względu na stan poszkodowanych. Magen David Adom
(organizacja zajmująca się ratownictwem medycznym w Izraelu) wypracowała
natomiast system, w którym segregację przeprowadza się dwuetapowo (w zależności
od poziomu referencyjności pierwszego na miejscu zespołu) oraz dołożyli
dodatkowe priorytety ewakuacji.
Zespoły w Izraelu dzielą się na podstawowe (BLS) i zaawansowane (MICU – ALS).
Zespoły podstawowe przeprowadzają bardzo prostą formę segregacji dzieląc
poszkodowanych na zielonych (mogą czekać) i czerwonych (pilna pomoc). W
momencie, w którym na miejscu pojawia się zespół MICU wykonywana jest
segregacja wtórna, podczas której nadawane są kolejne kolory.
Czarny – zgon (dekapitacja,
zwęglenie, pewne oznaki śmierci)
Fioletowy –
nie do uratowania w warunkach wypadku masowego (nasz czarny)
Żółty – pilny
Czerwony – pomoc natychmiastowa
Zielony
– porusza się o własnych siłach, może czekać
Biały – każda osoba biorąca udział w zdarzeniu (nawet te bez obrażeń)
Cały proces segregacji rozpoczyna się już od przyjazdu
pierwszych służb na miejsce zdarzenia. Jeśli zachodzi podejrzenie ataku
terrorystycznego, to jako pierwsza na miejsce działania wkracza Policja
szukając potencjalnych zagrożeń. Dopiero po zakwalifikowaniu miejsca jako
bezpieczne do działań przystępują zespoły ratownictwa.
Warto zauważyć, że MDA dysponuje specjalnymi pojazdami dowodzenia (z kamerami i pełnym systemem zdalnego zarządzania), współpracują z różnego rodzaju służbami pomocniczymi zajmującymi się zwłokami, rzeczami osób poszkodowanych, czy sprzątaniem miejsca zdarzenia. Jedną ze znaczących różnic pomiędzy współdziałaniem służb jest także fakt, iż straż pożarna Izraela nie ma w zakresie swoich kompetencji udzielania kwalifikowanej pomocy, czy segregacji medycznej.
Źródło:
1.
mp.pl,
2.
Kwalifikowana Pierwsza Pomoc, red naukowa
Andrzej Kopta, Jakub Mierzejewski, Gabriela Kołodziej, PZWL, Warszawa 2018r.
3.
Postępowanie ratownicze w wypadkach masowych i
katastrofach, MP, Kraków 2009r.
Autorzy:
Andrzej Raczyński – ratownik medyczny
Mariusz Koral – ratownik medyczny
Kamil Kędzierski – ratownik medyczny
Kacper Rybak - ratownik medyczny